Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp sử dụng các tình huống thực tế để rèn kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi

 SÁNG KIẾN 4-5
 I. THƠNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến: 
 “Giải pháp sử dụng các tìpppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppp9nh 
huống thực tế để rèn kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi”.
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội.
 3.Tác giả:
 Họ và tên: Lê Thị Thu.
 Ngày/tháng/năm sinh: 18/12/1983.
 Chức vụ, đơn vị cơng tác: Giáo viên trường mầm non Đồng Thái.
 Điện thoại DĐ: 0983329505.
 4. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
 Tên đơn vị: Trường mầm non Đồng Thái
 Địa chỉ: Thơn Bạch Mai, xã Đồng Thái, huyện An Dương, thành phố Hải Phịng.
 Điện thoại: 0313 770 202
 II. Mơ tả giải pháp đã biết: 
 Như chúng ta đã biết trẻ em là niềm tự hào lớn của mỗi gia đình, là chủ nhân tương 
lai của đất nước, là nền tảng vững chắc cho xã hội Việt Nam "Trẻ em hơm nay, thế giới 
ngày mai". Thực tế, với sự phát triển khơng ngừng của nền kinh tế hiện nay thì nhiều bậc 
phụ huynh cĩ rất ít thời gian để quan tâm đến con cái, tình trạng trẻ em lạm dụng điện 
thoại thơng minh thay vì việc học tập và vui chơi rất là nhiều và nhất là hiện nay tình trạng 
bạo hành và xâm hại trẻ em đang diễn ra xung quanh trẻ. Điều này làm ảnh hưởng đến sự 
phát triển về nhận thức, tình cảm và sự phát triển tồn diện của trẻ. Đặc biệt là trẻ khơng 
cĩ vốn kĩ năng sống, kĩ năng tự bảo vệ mình, kĩ năng tự phục vụ bản thân. Ở mỗi lứa tuổi 
trẻ cần cĩ sự tác động khác nhau đến kỹ năng sống của trẻ. 
 Là giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 4 tuổi của trường Mầm non Đồng Thái. Tơi nhận 
thấy rằng, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại trường là rất quan trọng và gần gũi. Ở 
trường trẻ cĩ thể thảo luận theo nhĩm, trẻ phải tự suy nghĩ, đĩng vai, tranh luận và phân 
tích tình huống. Trẻ phải biết thích nghi, thể hiện cảm xúc, cĩ khả năng hịa nhập và tự 
giải quyết vấn đề một cách tự lập. Đĩ là tiền đề gieo mầm hạt giống nhằm hình thành kỹ 
năng sống cho trẻ. Song tơi thấy thực tế đa số giáo viên đều chưa chú trọng đến việc giáo 
dục kĩ năng sống cho trẻ nên trẻ chưa hồn tồn cĩ những kỹ năng cơ bản ấy. Bản thân tơi 
cũng như các đồng nghiệp luơn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để cĩ một phương pháp 
truyền đạt đến trẻ những kỹ năng sống tốt nhất, và dạy dưới hình thức nào? 
 Đã cĩ nhiều cơ giáo thành cơng và cĩ những sáng kiến hay về đề tài này như: 
 1 + Đề tài 1: "Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi cĩ kĩ năng sống cần thiết". Tác giả: 
Giáo viên Nguyễn Thị Hương - Trường mầm non Họa Mi quận Tây Hồ thành phố Hà Nội 
viết năm 2020.
 + Đề tài 2: "Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mầm non". Tác giả: 
Giáo viên Nguyễn Thùy Dung - Trường mầm non Sao Mai viết năm 2021.
 - Ưu điểm: Giáo viên biết tận dụng những tình huống thực tế để giáo dục kĩ năng 
sống cho trẻ. Giáo viên đã quan tâm đến rèn trẻ các kĩ năng cơ bản tự phục vụ và học tập 
theo nhĩm Tác giả đã đưa ra được giải pháp tuyên truyền với phụ huynh học sinh trong 
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
 - Hạn chế: 
 + Giáo viên chưa tạo được mơi trường giáo dục kỹ năng sống, chưa tích hợp các nội 
dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ, chưa cĩ kế hoạch rõ ràng về nội dung kỹ năng sống 
cơ bản cần giáo dục.
 + Giáo viên đã tuyên truyền với phụ huynh về việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 
nhưng chưa thực sự chú trọng.
 + Giáo viên chưa đề cập đến xây dựng cụ thể kế hoạch lồng ghép giáo dục kỹ năng 
sống trong các hoạt động một cách cụ thể. 
 Những đề tài trên với các giải pháp cụ thể đã từng bước nâng cao hiệu quả của việc 
giáo dục kĩ năng sống cho trẻ tuy nhiên chưa tạo được nhiều cơ hội cho trẻ phát huy tính 
chủ động tích cực. Đối với đứa trẻ kỹ năng sống là rất cần thiết nếu khơng cĩ kỹ năng sống 
thì sẽ gặp rất nhiều khĩ khăn trong hoạt động sinh hoạt hàng ngày cho đứa trẻ sau này. 
Đây chính là lý do tơi nghiên cứu đề tài “Giải pháp sử dụng các tình huống thực tế để 
rèn kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi ” để tìm ra một số giải pháp hiệu quả nhất giúp trẻ 
hình thành và phát triển nhân cách tốt.
 III. Nội dung giải pháp đề nghị cơng nhận sáng kiến.
 III.1. Nội dung giải pháp đề nghị cơng nhận sáng kiến.
 *Nội dung 1: Xây dựng mơi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
 Mơi trường giáo dục cĩ ảnh hưởng rất lớn đến kết quả giáo dục trẻ. Cĩ mơi trường 
trong lớp và mơi trường ngồi lớp học. Mơi trường trong lớp như các gĩc hoạt động, đồ 
dùng học tập cĩ tác dụng giúp trẻ lĩnh hội kiến thức và một số kỹ năng. Mơi trường 
ngồi lớp như gĩc thiên nhiên, vườn cây giúp trẻ phát triển tình cảm xã hội. Để cĩ mơi 
trường dạy kỹ năng sống tốt cho trẻ tơi thực hiện như sau:
 Ngay từ đầu năm học, tại các gĩc chơi tơi thiết kế các nội quy cho từng gĩc cĩ kèm 
theo hình ảnh và tơi cho trẻ học thuộc các nội quy, quy định số lượng trẻ chơi mỗi gĩc. 
Chính vì vậy mà trẻ lớp tơi cĩ nề nếp chơi tốt như biết xếp hàng chờ đợi đến lượt, đồn 
kết, chia sẻ khi chơi, phối hợp với bạn khi chơi, cất lấy đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy 
định. 
 2 Nhiều bậc cha mẹ rất e ngại khi tham gia vào quá trình giáo dục trẻ, hơn nữa phần 
lớn cha mẹ thường lúng túng khi lựa chọn hình thức thực hiện. Tơi đã trang bị các bảng 
thơng tin dành cho phụ huynh, dán các nội dung cần phối hợp với phụ huynh vào đĩ để 
các bậc cha mẹ cĩ thể đọc, quan sát theo dõi dễ dàng giúp nhà trường tuyên truyền đến 
cha mẹ của trẻ những kết quả giáo dục ở con mình, tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi 
hai chiều với các bậc cha mẹ những vấn đề cĩ liên quan đến trẻ, các thơng tin của lớp, 
thơng tin sức khỏe, ngược lại các bậc cha mẹ cĩ thể ghi chép những yêu cầu, đề nghị, 
thơng tin cần trao đổi với giáo viên.
 Nhằm tạo mơi trường giúp giáo viên và các bậc cha mẹ tăng cường đọc sách cho 
con trẻ. Tại cửa lớp tơi đã sắp xếp tủ sách dành cho phụ huynh và dành cho trẻ để nơi dễ 
hoạt động với tên gọi: “Cha mẹ đọc sách cùng con”, thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách 
với nhiều truyện hay như: Kỹ năng tự lập, kỹ năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng tự bảo vệ 
bản thân, dạy trẻ khơng cáu giận, dạ trẻ biết lễ phép, lịch sự,lời cảm ơn, lời từ chối, nhiều 
kích cỡ, vừa tầm với của trẻ. Vận động cha mẹ thường xuyên tặng sách, họa báo cho gĩc 
thư viện của trẻ tại trường, tại lớp và ngay ở gia đình.
 Thiết kế mơi trường trong lớp, tơi đặc biệt quan tâm xây dựng gĩc giáo dục kỹ năng 
sống cho trẻ, bảng thơng tin tuyên truyền dành cho phụ huynh để cha mẹ cĩ thể đọc, quan 
sát, theo dõi các nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, những vấn đề cĩ liên quan đến 
trẻ và các thơng tin của lớp kèm theo hình ảnh minh họa như: “Bé đã ngoan chưa”, “Chúng 
ta cùng làm nhé”, “Dinh dưỡng trẻ thơ”, “Bé giỏi khơng nào”... 
 Dưới sân trường, bức tường xung quanh nhà trường treo các bức tranh với khẩu 
hiệu “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, “Yêu thương tơn trọng giữa lời hứa với trẻ”, 
“Mỗi cơ giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”; “Bé nĩi lời hay, bé làm việc 
tốt”, “Bé vui khỏe - cơ hạnh phúc”.
 Sử dụng sân khấu ngồi trời trong các dịp lễ hội và sự kiện lớn cho trẻ biểu diễn văn 
nghệ, tổ chức lễ hội nhằm giáo dục kỹ năng sống tự tin, mạnh dạn, tham gia vào các hoạt 
động tập thể.
 Sắp xếp liên kết hợp lý, khoa học các gĩc hoạt động trong lớp để tạo mơi trường 
thân thiện, an tồn cho trẻ khi tham gia các hoạt động học tập vui chơi, giao lưu đi dạo, 
lao động tập thể, rèn luyện các kỹ năng sống.
 *Nội dung 2: Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ lồng ghép với 
từng chủ đề chủ điểm trong năm học.
 Căn cứ vào kế hoạch giáo dục và chương trình giáo dục của nhà trường, mục tiêu 
và kết quả mong đợi của trẻ 4 tuổi, mức độ phát triển của trẻ tại lớp để tơi lập kế hoạch 
giáo dục sao cho phù hợp với nội dung vận dụng tình huống thực tế để rèn kĩ năng sống 
cho trẻ.
 Tơi đã thực hiện kế hoạch giáo dục, kế hoạch đánh giá trẻ nhằm ghi chép hàng ngày 
từng chi tiết về sự tiến bộ của trẻ, các mối quan hệ với cơ, với bạn, ghi chép những kỹ 
 3 năng trẻ đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ, thước đo để đánh giá cuối mỗi độ tuổi, cuối 
giai đoạn phát triển của trẻ. Cũng từ biện pháp này, tơi cĩ dữ liệu, sản phẩm để đánh giá 
trẻ, đồng thời cĩ cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng trẻ kịp thời vì mỗi 
trẻ rất khác nhau và giúp trẻ sớm hình thành các kỹ năng sống.
 Với bảng kế hoạch theo chủ đề tơi phân phối ra từng chủ đề nhánh, từng tuần:
 - Với chủ đề: “Trường mầm non”: Tơi sẽ dạy trẻ kĩ năng giao tiếp chào cơ khi đến 
lớp, chào cơ, chào bạn khi ra về, biết lễ phép thưa gửi với người lớn, tơn trọng bạn bè, vui 
vẻ, thân thiện, đồn kết với bạn bè, biết lắng nghe nêu ý kiến, giúp đỡ bạn khi cần thiết, 
biết cảm ơn khi được giúp đỡ, biết xin lỗi khi gây ra lỗi, biết tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần 
thiết. Tự cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định, đi vệ sinh đúng nơi quy định, rửa tay rửa 
mặt, chào hỏi, mời cơ mời bạn trước khi ăn, nhớ tên trường lớp, tên cơ giáo 
 - Với chủ đề: “Bản thân”: Dạy trẻ những kỹ năng tự phục vụ, tự mặc cởi quần áo, 
biết đi vệ sinh và bỏ rác đúng nơi quy định, biết sống gọn gàng ngăn nắp...dạy trẻ các kỹ 
năng tự bảo vệ mình trước tình huống nguy hiểm, khơng chơi ở nơi mất vệ sinh, nguy 
hiểm, khơng đi theo khơng nhận quà của người lạ khi chưa được người thân cho phép, biết 
kêu cứu và chạy ra khỏi nơi nguy hiểm, nĩi được một số thơng tin quan trọng về bản thân, 
tên của con, con mấy tuổi, con học lớp nào? Dạy trẻ được khả năng sở thích, biết mình là 
con trai hay con gái, ứng sử phù hợp với giới tính của bản thân.
 - Với chủ đề Gia đình: Tơi dạy trẻ kỹ năng ứng xử phù hợp với những người gắn bĩ 
gần gũi xung quanh, lễ phép với người trên, quan tâm nhường nhịn các bạn, giúp đỡ ơng 
bà, bố mẹ những việc vừa sức mình, khi giao tiếp phải lễ phép thân mật, chơi vui vẻ cùng 
các bạn, khơng quấy phá làm ồn, khơng tự ý sử dụng, nhận biết và thể hiện được cảm súc 
vui buồn, chia sẻ, đồng cảm.
 Ví dụ: Dạy trẻ nhớ số nhà; số điện thoại của bố mẹ, dạy trẻ giới thiệu về các thành 
viên trong gia đình mình và nêu đặc điểm của từng thành viên, dạy trẻ biết sử dụng các từ 
ngữ lễ phép với các thành viên trong gia đình. Dạy trẻ cách sử dụng và cơng dụng của các 
đồ dùng cần thiết trong gia đình như tivi; tủ lạnh; quạt Dạy trẻ biết giữ gìn và bảo vệ nhà 
cửa sạch sẽ, gọn gàng 
 - Với chủ đề: Nghề ngiệp - ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 và ngày thành lập quân 
đội nhân dân Việt Nam: Dạy trẻ yêu thích các nghề, biết tơn trọng những sản phẩm thành 
quả lao động của các nghề, nuơi dưỡng cho trẻ những ước mơ, lựa chọn nghề nghiệp cho 
tương lai, dạy trẻ kỹ năng làm việc theo nhĩm, tuân thủ sự phân cơng biết phối hợp với 
bạn để hồn thành cơng việc chung , rèn luyện cho trẻ, giúp trẻ cĩ những kỹ năng diễn đạt, 
ý tưởng kỹ năng sáng tạo trong khi hoạt động.
 - Với chủ đề “Giao thơng”: Dạy trẻ kỹ năng tuân thủ một số quy định giao thơng 
(đi bộ trên vỉa hè, phía bên tay phải đi theo tín hiệu giao thơng khơng chơi dưới lịng 
đường, cĩ hành vi văn hĩa nơi cơng cộng (đi nhẹ, nĩi khẽ, khơng mất trật tự, khơng chen 
lấn, xơ đẩy chờ đến lượt vv...).
 4 - Với chủ đề: “Thực vật và Tết nguyên đán”: Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp ứng sử lịch 
sự, lễ phép, biết yêu thiên nhiên, yêu cảnh đẹp (hoa lá, cây xanh) biết trồng và chăm sĩc 
bảo vệ cây xanh, bảo vệ mơi trường.
 - Với chủ đề “Tái chế”: Tơi dạy trẻ thu gom, sưu tầm các nguyên liệu, phế liệu (vỏ 
hộp sữa, hộp thuốc, lõi cuộn giấy, lõi chỉ...) mang đến lớp để làm đồ chơi, qua đĩ giáo dục 
trẻ cĩ ý thức bảo vệ mơi trường thơng qua việc tái sử dụng các nguyên vật liệu.
 - Với chủ đề: “Quê hương - Đất nước - Bác Hồ kính yêu”: Dạy trẻ kính yêu bác Hồ, 
quan tâm đến các di tích lịch sử ở địa phương, yêu quê hương, biết đến những danh lam 
di tích lịch sử, cảnh đẹp lễ hội của quê hương đất nước, biết cần phải giữ gìn và bảo vệ 
mơi trường, bảo vệ quê hương đất nước Việt Nam của chúng ta.
 Như vậy, việc lựa chọn các nội dung thích hợp theo từng chủ đề để rèn kĩ năng 
sống cho trẻ là rất gần gũi và cần thiết đối với trẻ.
 *Nội dung 3: Vận dụng linh hoạt các tình huống thực tế theo chế độ sinh hoạt 
trong ngày để giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
 - Giờ Đĩn trẻ: Cho trẻ xem tranh ảnh video clip tình huống về việc giáo dục kỹ 
năng sống tự phục vụ cho trẻ tại trong lớp học, trị chuyện với trẻ về cách tự phục vụ xử 
lý tình huống của trẻ. Tự cất đồ dùng cá nhân: dép, balo đúng nơi quy định. Cĩ những 
cháu cịn nĩi ngọng và chưa tự tin thì tơi sẽ phải ân cần hơn, gần gũi cháu hơn để cháu cĩ 
thể cởi mở trị chuyện cũng như chào hỏi cơ và các bạn khác.
 - Hoạt động học: Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe 
kể chuyện. Nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khĩ phai mờ. Chính 
vì vậy tơi đã lựa chọn một số câu chuyện cĩ nội dung phù hợp để giáo dục trẻ, giúp trẻ tiếp 
nhận một cách hứng thú, tự nguyện.
 Ví dụ: Ở chủ điểm “Nước và mùa hè”: Với đặc thù trẻ đang sống ở nơng thơn, cĩ 
nhiều ao hồ, sơng nước vì vậy cơ giáo dục trẻ tránh xa ao, hồ, hố nước nguy hiểm mà mơi 
trường sống của trẻ thường gặp. Bên cạnh đĩ nhà vệ sinh cũng nhiều tình huống cĩ thể 
gây nguy hiểm cho trẻ. Chính vì vậy, tơi đưa ra những tình huống để dạy trẻ cách sử dụng 
an tồn trong phịng tắm bằng cách đưa trẻ vào các câu chuyện để trẻ rút ra bài học kinh 
nghiệm cho mình.
 - Giờ hoạt động ngồi trời: Khi trẻ ra hoạt động ngồi trời cũng là lúc các tình 
huống thực tế diễn ra với mơi trường xung quanh trẻ. Trẻ được quan sát bầu trời, nhìn thấy 
các hiện tượng xung quanh trẻ. Trẻ được hỏi và trả lời; Tại sao? Vì sao? Trẻ được hành 
động và xử lý các tình huống trẻ gặp.
 Ví dụ: Trẻ nhìn thấy lá cây rụng trẻ phải làm gì? Biết nhặt lá cây bỏ thùng rác giúp 
bác lao cơng. Nhìn thấy cây héo trẻ phải biết làm gì? Khi chơi với bạn bị ngã phải biết 
nâng bạn dạy .
 Trß chuyện về những việc trẻ ở nhà biết giúp đỡ bố mẹ, ơng bà như: quét nhà, nhặt 
rau, bế em, thu gọn đồ dùng gia đình cũng như đồ dùng cá nhân của trẻ. Nguyên nhân và 
 5 cách giáo dục trẻ kỹ năng sống tự phục vụ bản thân và biết giúp đỡ mọi người. Trị chuyện 
về một số hành vi giáo dục kỹ năng sống tự phục vụ cho trẻ trong sinh hoạt hằng ngày và 
biết nhường nhịn, giúp đỡ nhau trong khi chơi.
 Các hoạt động như: Hội chợ quê, tập gĩi bánh chưng ngày Tết, làm hoa...Đây là các 
hoạt động mang đậm tính chất dân tộc, qua đĩ trẻ hiểu biết hơn về phong tục tập quán quê 
mình. Khi trẻ được tự mình tham gia hội chợ quê với những sản vật, ẩm thực mang đậm 
chất Việt, hay việc trẻ được tự mình gĩi những chiếc bánh chưng, làm hoa trang trí cho 
ngày tết...Trẻ được tham gia, được tự m×nh sư dơng làm ra c¸c sản phẩm qua đĩ rèn kỹ 
năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng xử lý tình huống của trẻ.
 *Hoạt động gĩc:
 Cơ giáo dục trẻ kỹ năng sống tự phục vụ bản thân biết tự kê bàn, đồ dùng để vào 
gĩc chơi kết hợp cùng bạn chơi trong các gĩc chơi: Bác sĩ, nấu ăn, xây dựng, bế em, nghệ 
thuật, học tập và chơi xong biết tự cất đồ dùng đúng nơi quy định ở các gĩc chơi và tự tạo 
ra sản phẩm ở các gĩc. Cơ giáo dục trẻ kỹ năng sống biết cách tự phục vụ, chơi nhĩm chơi 
đồn kết, biết tạo ra sản phẩm tự bản thân trẻ làm.
 Với những trẻ hiếu động kém tập chung hoặc những trẻ ngơn ngữ kém cũng như 
thiếu tự tin trong giao tiếp thì tơi sẽ cho chơi xen kẽ với những bạn bạo dạn hơn, chăm chú 
hơn. Tơi sẽ giáo dục trẻ chơi hịa đồng cùng các bạn, trẻ cĩ thể tự hướng dẫn bạn chơi 
cùng cũng như giúp đỡ bạn cùng nhau tạo ra sản phẩm để được cơ khen, cơ thưởng. Từ đĩ 
trẻ sẽ chăm chú và hứng thú chơi cùng nhau hơn. 
 - Giờ vệ sinh: Trẻ biết tự rửa tay bằng xà phịng theo đúng quy trình rửa tay, biết 
lấy đúng kí hiệu khăn mặt của mình để tự rửa mặt. Giáo dục trẻ phải thường xuyên rửa tay 
bằng xà phịng hoặc để đẩy lùi dịch bệnh Covid-19.
 - Giờ ăn: Dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ: Trẻ biết tự mình kê bàn ghế ngồi vào ăn và 
biết phối hợp cùng các bạn tự chia cơm về các bàn ăn cho các bạn, tự xúc ăn, ăn gọn gàng 
khơng rơi vãi. Ăn xong trẻ biết kê ghế xếp gọn gàng đúng nơi quy định. Qua đĩ cơ giáo 
đã hình thành giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
 - Giờ ngủ: Tơi dạy trẻ tự đi lấy gối của mình, tự mình gấp chăn và cuộn chiếu giúp 
cơ. Cĩ những bạn vẫn cịn hay đái dầm tơi sẽ rèn trẻ đi vệ sinh trước khi ngủ và trong khi 
ngủ cơ giáo sẽ gọi trẻ dậy dục trẻ đi vệ sinh. Như vậy nhiều lần thì trẻ sẽ thành thĩi quen 
và tự biết đi vệ sinh khi buồn.
 - Giờ hoạt động chiều:
 Tơi dạy trẻ cách tự gấp và mặc quần áo. Trên thực tế rất nhiều bé khơng thể tự vận 
dụng các kỹ năng để cĩ thể tự phục vụ bản thân. Mặc dù đĩ là những kỹ năng đơn giản 
như mặc quần áo, mở cúc áo hay gấp quần áo. Do nhiều cha mẹ thường làm hộ con mà 
khơng để trẻ cĩ cơ hội tự làm. Muốn bé phát triển chúng ta cần tạo mơi trường cho trẻ tự 
lập. Tự lập từ nhỏ sẽ dạy trẻ biết rèn luyện tính kiên trì, làm việc cĩ mục tiêu, yêu thiên 
nhiên, hăng say lao động. Bé cũng tự tin hoạt bát và linh động hơn.
 6 Dạy trẻ thể hiện lịng biết ơn: Tâm lý chung của chúng ta là muốn mang đến cho trẻ 
những điều tốt đẹp nhất, nhưng chúng ta cần nhớ khơng nên bỏ qua việc dạy trẻ lịng biết 
ơn và trân trọng những gì mình đang cĩ. Khi giáo dục trẻ cơ cĩ thể lồng ghép vào những 
câu chuyện, tình huống cụ thể để trẻ hiểu hơn về giá trị của những đồ vật mà mình đang 
sở hữu. Hạt giống biết ơn được gieo từ từ trong tâm hồn trẻ khi trưởng thành trẻ sẽ biết 
san sẻ, sống yêu thương và bao dung với mọi người.
 Dạy trẻ tự tin về chính bản thân mình: Đây là việc vơ cùng quan trọng, nếu khơng 
rèn luyện từ nhỏ khi gặp khúc mắc trẻ sẽ tự ti, dụt dè khơng dám nĩi nên ý kiến của mình 
khi gặp khúc mắc. Chính vì vậy chúng ta nên giáo dục trẻ cách tự tin đặt câu hỏi khi mình 
khơng hiểu, thậm chí là đưa ra ý kiến trước nhiều bạn trong lớp. Như vậy trong tương lai 
trẻ mới dám tự tin thể hiện quan điểm, giao tiếp trước đám đơng.
 Dạy trẻ về giáo dục giới tính cho trẻ: Chúng ta nên giáo dục giới tính cho trẻ càng 
sớm càng tốt để trẻ cĩ ý thức bảo vệ bản thân. Giáo viên cĩ thế bắt đầu dạy trẻ từ những 
kỹ năng đơn giản như mặc đồ lĩt. Giải thích cho trẻ hiểu những bộ phận nhạy cảm cần 
được bảo vệ, khơng cĩ bất cứ ai động chạm vào. Chúng ta cũng nên dạy trẻ biết được 
những hành vi xấu như: sờ mĩ, xem phim, hình ảnh khơng lành mạnh, Mặt khác giáo 
viên phải dạy trẻ mạnh rạn nĩi ra sự sợ hãi của mình khi gặp những tình huống xấu. 
 Dạy trẻ biết cách tự phịng tránh dịch bệnh: Trẻ sẽ được thực hành tự đeo khẩu trang 
cho mình, thường xuyên rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn, khơng đi ra nơi tụ tập đơng 
người, ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng để nâng cao đề kháng cho cơ thể. Và giáo dục 
trẻ biết cách tự chăm sĩc bản thân mình khi bị ốm hoặc chăm sĩc cho người nhà bị ốm.
 * Nội dung 4: Phối hợp với phụ huynh để giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
 Bên cạnh việc dạy trẻ ở trường, tơi cũng chú trọng đến việc trao đổi với phụ huynh 
để cùng phối hợp giáo dục trẻ, dạy kỹ năng sống cho trẻ. Tuyên truyền cho phụ huynh 
hiểu khơng nên làm hộ con, phải dậy trẻ tính tự lập từ bé. Bám vào các tình huống cĩ thực 
xảy ra hàng ngày đểhướng dẫn sớm về cách tự lập , nhận biết những mối nguy hiểm từ 
xung quanh và cách xử lý thì sẽ vững vàng vượt qua những thử thách trong mọi tình huống.
 Việc dạy trẻ dựa vào các tình huống cĩ thực đĩ là những kỹ năng cơ bản và rất quan 
trọng vì nĩ được diễn ra ngay trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Nhiều phụ huynh cho 
rằng con mình cịn quá bé để hiểu được những điều đĩ cũng như nghĩ rằng trẻ mẫu giáo 
vẫn được sống trong sự bao bọc, bảo vệ tuyệt đối của bố mẹ. Những trên thực tế, khơng 
phải lúc nào cha mẹ cũng ở bên con khi cĩ tình huống xấu.
 Tuyên truyền để các bậc phụ huynh hiểu rằng: Giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ 
nâng cao năng lực để tự lựa chọn giữa những giải pháp khác nhau. Quyết định phải xuất 
phát từ trẻ. Nội dung giáo dục phải xuất phát từ chính nhu cầu và kinh nghiệm của trẻ. Trẻ 
cần cĩ điều kiện để cọ sát các ý kiến khác nhau, trao đổi kinh nghiệm, tập tành, thực hành 
và áp dụng.
 III.2. Tính mới, tính sáng tạo:
 7 Qua quá trình thực hiện tơi thấy rằng đề tài “Giải pháp sử dụng các tình huống thực 
tế để rèn kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi” là một đề tài gần gũi, thực tiễn và cần thiết. Đề 
tài đã tìm ra những giải pháp mang tính khả thi cao, khắc phục được những hạn chế ở các 
giải pháp mà tơi tìm hiểu hay đã từng áp dụng, đồng thời giúp trẻ biết thích nghi, thể hiện 
cảm xúc, cĩ khả năng hịa nhập và tự giải quyết vấn đề một cách tự lập. Đĩ là tiền đề gieo 
mầm hạt giống nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ trong cuộc sống hằng ngày.
 Sự sáng tạo của đề tài thể hiện qua xây dựng mơi trường giáo dục kỹ năng sống cho 
trẻ. Thời gian các con sinh hoạt, học tập và vui chơi ở lớp cĩ thể nĩi nhiều hơn ở nhà, xuất 
phát từ đặc điểm tâm lý các con ham học hỏi, tìm tịi, khám phá và thích quan sát, lĩnh hội, 
thực hành với mọi sự vật ở mơi trường xung quanh nên việc xây dựng mơi trường giáo 
dục kỹ năng sống trong và ngồi lớp học trở thành một phương tiện phù hợp nhất, quan 
trọng nhất, gần gũi nhất ảnh hưởng đến kết quả giáo dục trẻ. Trẻ được rèn luyện các kỹ 
năng sống thực tế hằng ngày tại các gĩc chơi như: thực hiện theo nội quy gĩc, thao tác vai 
chơi với nhiều nội dung chơi khác nhau (rĩt nước mời khách, chào hỏi cảm ơn khi mua 
hàng hay khám bệnh, hợp tác đồn kết thoả thuận cùng xây cơng trình đẹp ); kỹ năng 
khéo léo tạo sản phẩm đẹp, đặc biệt tơi quan tâm tủ sách dành cho cha mẹ và trẻ với 
nhiều truyện hay như: Kỹ năng tự lập, kỹ năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng tự bảo vệ bản 
thân, dạy trẻ khơng cáu giận phụ huynh cĩ thể lấy sách truyện đọc và trị chuyện cùng 
con mỗi ngày thật ý nghĩa và thiết thực.
 Việc thực hiện chương trình giáo dục là nhiệm vụ rất quan trọng và cốt lõi của mỗi 
chúng ta. Và việc tích hợp các nội dung, lựa chọn các nội dung kĩ năng sống của từng chủ 
đề sao cho phù hợp với từng chủ điểm để xây dựng kế hoạch giáo dục. Tất cả địi hỏi mỗi 
giáo viên cần tỉ mỉ, quan tâm đến từng trẻ vì mỗi trẻ sẽ cĩ tâm sinh lí và là một cá thể khác 
nhau nên cách giáo dục, cách lựa chọn nội dung kĩ năng sống cho mỗi trẻ cũng phải khác 
nhau.
 Với những giải pháp "Lựa chọn các nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ phù hợp 
với từng chủ đề chủ điểm trong năm học; Vận dụng linh hoạt các tình huống trong nội 
dung câu chuyện hay tình huống thực tế trong chế độ sinh hoạt như: hoạt động vui chơi 
đĩn trả trẻ, giờ sinh hoạt ăn ngủ, học tập, hoạt động chiều, hoạt động học của trẻ trong 
ngày để giáo dục kĩ năng sống, tình cảm cho trẻ.
 Điểm nổi bật mới của giải pháp ở cơng tác phối hợp với phụ huynh để giáo dục kĩ 
năng sống cho trẻ". Tơi thấy việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là vơ cùng quan trọng và 
là một nhiệm vụ của giáo dục mầm non. Bởi vì trẻ em nếu được chăm sĩc và giáo dục 
những kĩ năng cơ bản ngay từ ban đầu thì khi lớn lên bước ra ngồi đời trẻ sẽ tự tin hơn 
rất nhiều vì bản thân đã cĩ đủ những kĩ năng cơ bản.
 8 Giáo viên cĩ sự trao đổi tích cực với phụ huynh thơng qua: giao tiếp hàng ngày, 
bảng tuyên truyền và thơng qua các tài liệu trực quan sẽ nâng cao hiệu quả giáo dục. Phụ 
huynh ngày càng tin tưởng vào cơ giáo, đồng thời cơ giáo đã gĩp phần tuyên truyền phổ 
biến kiến thức cho cộng đồng, vận động cộng đồng cùng chung tay giáo dục trẻ.
 III.3. Khả năng áp dụng:
 Giải pháp “Sử dụng các tình huống thực tế để rèn kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi” 
đã được áp dụng thực hiện hiệu quả tại lớp 4B1 và cĩ thể nhân rộng áp dụng cho các lớp 
mẫu giáo trong trường mầm non Đồng Thái huyện An Dương thành phố Hải Phịng. Với 
các giải pháp tơi nghiên cứu và tổ chức thực hiện đã gĩp phần giúp bản thân vững vàng 
hơn trong xây dựng mơi trường, tổ chức hoạt động giáo dục, trẻ cĩ thêm nhiều cơ hội được 
rèn luyện, hình thành thĩi quen, kỹ năng sống tốt. 
 Với việc tạo điều kiện cho trẻ cĩ thể thảo luận theo nhĩm, trẻ phải tự suy nghĩ, đĩng 
vai, tranh luận và phân tích tình huống. Trẻ biết thích nghi, thể hiện cảm xúc, cĩ khả năng 
hịa nhập và tự giải quyết vấn đề một cách tự lập. Đĩ chính là tiền đề gieo mầm hạt giống 
nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ. Từ giải pháp trên, giáo viên tìm được cho mình 
phương pháp truyền đạt đến trẻ những kỹ năng sống tốt nhất, hình thức tổ chức phù hợp 
nhất, hiệu quả nhất khắc phục được các hạn chế cịn đang vướng mắc.
 Giải pháp đưa ra cĩ các hướng dẫn, phân tích cách làm, cách thực viện vận dụng cụ 
thể. Đặc biệt tơi đã đưa ra cách tổ chức thực hiện cụ thể để các bạn đồng nghiệp cĩ thể 
tham khảo, vận dụng thực hiện như: Xây dựng mơi trường giáo dục kỹ năng sống trong 
và ngồi lớp như thế nào; Cách xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ lồng 
ghép với từng chủ đề chủ điểm trong năm học cho phù hợp để từ đĩ cĩ thể triển khai cụ 
thể; Vận dụng linh hoạt các tình huống thực tế theo chế độ sinh hoạt trong ngày một cách 
tinh tế giáo dục kỹ năng sống cho trẻ như hoạt động đĩn trả trẻ thì trị chuyện như thế nào? 
Hoạt động học cần tổ chức như thế nào, lựa chọn nội dung gì lồng ghép phù hợp...; đặc 
biệt là cách phối hợp với phụ huynh để giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi.
 Các giải pháp đưa ra mang tính cấp thiết, phù hợp, linh hoạt, sáng tạo và cĩ thể áp 
dụng hiệu quả tại các cơ sở giáo dục mầm non với mục đích giúp trẻ từ những tình huống 
thực tế hằng ngày cĩ thể giáo dục trẻ vơ vàn kỹ năng sống hữu ích, cần thiết như: Kỹ năng 
vệ sinh, bảo vệ bản thân, tự lập và tự phục vụ, yêu thương tơn trọng giúp đỡ người khác, 
an tồn giao thơng, lễ phép, mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, thể hiện lịng biết ơn, giới tính 
của bản thân, phịng tránh các tình huống nguy hiểm . Tơi khẳng định giải pháp của tơi 
đưa ra đa số các đồng chí như giáo viên của các trường mầm non trong huyện và tồn 
thành phố cĩ thể áp dụng, thực hiện hiệu quả tại đơn vị.
 III.4. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp
 a. Hiệu quả về mặt kinh tế: Giáo viên và trẻ khơng mất nhiều chi phí làm đồ dùng 
 đồ chơi cho hoạt động mà chủ yếu tận dụng những tình huống thực tế để giáo dục kĩ năng 
 sống cho trẻ.
 9 b. Hiệu quả về mặt xã hội: 
 Với các giải pháp tơi đã đưa ra ở trên cĩ tính sáng tạo mới lạ sẽ hấp dẫn, thu hút trẻ, 
giúp cho trẻ học tập hết mình, tham gia một cách thoải mái, khơng gị bĩ, áp đặt. Trẻ cĩ 
cảm giác mình đang là những người lớn, chính vì vậy mới phát huy được tính tích cực ở 
trẻ, tạo niềm tin, ý thức vươn lên. 
 Trẻ biết kiểm sốt cảm xúc, thể hiện tình yêu thươngmọi người xung quanh. Trẻ 
mạnh dạn, tự tin, tơn trọng người khác, cĩ khả năng giao tiếp tốt với mọi người. Trẻ ham 
hiểu biết, sáng tạo, cĩ những kỹ năng thích ứng với hoạt động học tập ở lớp.
 - Giáo viên đã nắm chắc mục đích yêu cầu, nội dung nhiệm vụ của dạy trẻ giáo dục 
kỹ năng sống. Giáo viên quan tâm trị chuyện với trẻ nhiều hơn, trả lời những câu hỏi nhỏ 
của trẻ, khơng la mắng, giải quyết hợp lý, cơng bằng với mọi tình huống xảy ra giữa các 
trẻ trong lớp. Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhĩm nhiều hơn, 
tăng cường việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Cơ giáo sử dụng ngơn ngữ sư phạm mẫu 
mực, phát âm, sử dụng từ ngữ chuẩn.
 - Các bậc phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho trẻ. 
Quan tâm hơn đến việc thường xuyên xem bảng tuyên tuyền, xem các thơng tin, trao đổi 
với giáo viên, phối hợp cùng giáo viên về nhà kết hợp rèn trẻ.
 - Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, đa số cha mẹ dịu dàng, ít la mắng trẻ, 
thay đổi trong cách rèn kỹ năng cho trẻ, phân việc cho trẻ, khơng cung phụng trẻ thái quá, 
khơng cịn hình ảnh bố bế con vào lớp, xúc cơm cho con ăn, đi giày dép, cất ba lơ cho con 
và khơng cịn phải nhắc trẻ đến lớp hay về chào hỏi cơ và các bạn.
 c. Giá trị làm lợi khác:
 Thực hiện hiệu quả giải pháp “Sử dụng các tình huống thực tế để rèn kỹ năng sống 
cho trẻ 4 - 5 tuổi” đã hình thành và phát triển con người Việt Nam thơng minh, lịch sự, lễ 
phép, đồn kết, yêu thương, chia sẻ với mọi người xung quanh như câu tục ngữ “Bầu ơi 
thương lấy Bí cùng; Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”.
 Trên đây là một số giải pháp: “Sử dụng các tình huống thực tế để rèn kỹ năng 
sống cho trẻ 4 - 5 tuổi” mà tơi mạnh dạn đưa ra để chị em đồng nghiệp cùng tham khảo 
song khơng tránh khỏi thiếu sĩt. Tơi kính mong các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp 
gĩp ý, bổ sung để tơi cĩ nhiều kinh nghiệm thiết kế và tổ chức hoạt động này một cách 
hiệu quả nhất.
 Xin trân trọng cảm ơn!
 CƠ QUAN ĐƠN VỊ Đồng Thái, ngày 12 tháng 01 năm 2023
 ÁP DỤNG SÁNG KIẾN TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
 10 Lê Thị Thu
11